Vốn ODA là gì? 05 điều cần biết về vốn ODA

Vốn ODA (Official Development Assistance) là thuật ngữ được sử dụng để chỉ Hỗ trợ phát triển chính thức. Đây là các nguồn tài trợ vốn và viện trợ của các quốc gia phát triển và các tổ chức quốc tế nhằm hỗ trợ cho quốc gia hoặc vùng lãnh thổ đang phát triển trong việc thúc đẩy sự phát triển kinh tế, xã hội, và hạnh phúc của dân cư.

Vốn ODA được cung cấp với mục tiêu chủ yếu là giúp đỡ các quốc gia đang phát triển vượt qua khó khăn kinh tế và xã hội, tăng cường năng lực cơ sở hạ tầng, cải thiện chất lượng cuộc sống và đạt được sự phát triển bền vững. Các nguồn tài trợ ODA có thể được sử dụng để đầu tư vào các lĩnh vực như hạ tầng giao thông, năng lượng, nông nghiệp, giáo dục, y tế, môi trường và phát triển cộng đồng.

Vốn ODA thường được cung cấp dưới dạng vay và viện trợ không hoàn lại, với các điều kiện và lãi suất có thể được điều chỉnh theo thỏa thuận giữa các bên. Việc sử dụng vốn ODA phải tuân thủ các quy định, quy trình và tiêu chí được đề ra bởi các nguồn viện trợ và đảm bảo rằng vốn ODA được sử dụng một cách hiệu quả, minh bạch và mang lại lợi ích cho sự phát triển của quốc gia hoặc vùng lãnh thổ nhận viện trợ.

1. Vốn ODA là gì?

Căn cứ Điều 1, khoản 19 Điều 3 Nghị định 114/2021/NĐ-CP, vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) là nguồn vốn của nhà tài trợ nước ngoài cung cấp cho Nhà nước hoặc Chính phủ Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam để hỗ trợ phát triển, bảo đảm phúc lợi và an sinh xã hội.

2. Phương thức cung cấp vốn ODA

Theo Điều 4 Nghị định 114/2021/NĐ-CP, các phương thức cung cấp vốn ODA bao gồm:

– Chương trình.

– Dự án.

– Phi dự án.

– Hỗ trợ ngân sách.

3. Phân loại vốn ODA

Theo khoản 19 Điều 3 Nghị định 114/2021/NĐ-CP, vốn ODA bao gồm các loại sau:

– Vốn ODA không hoàn lại là khoản vốn ODA không phải hoàn trả lại cho nhà tài trợ nước ngoài, được cung cấp theo hình thức dự án độc lập hoặc kết hợp với các dự án đầu tư sử dụng vốn vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài.

– Vốn vay ODA là khoản vay nước ngoài có thành tố ưu đãi đạt ít nhất 35% đối với khoản vay có điều kiện ràng buộc liên quan đến mua sắm hàng hóa và dịch vụ theo quy định của nhà tài trợ nước ngoài hoặc đạt ít nhất 25% đối với khoản vay không có điều kiện ràng buộc.

Phương pháp tính thành tố ưu đãi nêu tại Phụ lục I kèm theo Nghị định 114/2021/NĐ-CP.

4. Chương trình, dự án ưu tiên sử dụng vốn ODA

Theo Điều 5 Nghị định 114/2021/NĐ-CP, chương trình, dự án ưu tiên sử dụng vốn ODA bao gồm:

– Vốn ODA không hoàn lại được ưu tiên sử dụng để:

+ Thực hiện chương trình, dự án phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế – xã hội;

+ Tăng cường năng lực;

+ Hỗ trợ xây dựng chính sách, thể chế và cải cách;

+ Phòng, chống, giảm nhẹ rủi ro thiên tai, cứu trợ thảm họa, phòng chống dịch bệnh;

+ Thích ứng với biến đổi khí hậu;

+ Tăng trưởng xanh;

+ Đổi mới sáng tạo;

+ An sinh xã hội;

+ Chuẩn bị các dự án đầu tư hoặc đồng tài trợ cho dự án sử dụng vốn vay ưu đãi nhằm làm tăng thành tố ưu đãi của khoản vay.

– Vốn vay ODA được ưu tiên sử dụng cho các chương trình, dự án trong lĩnh vực y tế, giáo dục, giáo dục nghề nghiệp, thích ứng với biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường, hạ tầng kinh tế thiết yếu không có khả năng thu hồi vốn trực tiếp.

– Các trường hợp ưu tiên khác thực hiện theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ về Định hướng thu hút, quản lý và sử dụng vốn ODA của các nhà tài trợ nước ngoài theo từng thời kỳ.

5. Nguyên tắc áp dụng cơ chế tài chính trong nước đối với vốn ODA

– Đối với chương trình, dự án thuộc nhiệm vụ chi của ngân sách trung ương: cấp phát toàn bộ vốn vay ODA từ ngân sách trung ương.

– Đối với chương trình, dự án đầu tư thuộc nhiệm vụ chi của ngân sách địa phương: Vay lại một phần hoặc toàn bộ vốn vay ODA theo quy định pháp luật về cho vay lại vốn vay ODA của Chính phủ.

– Đối với chương trình, dự án thuộc nhiệm vụ chi của ngân sách địa phương sử dụng vốn vay ODA làm phần vốn nhà nước tham gia trong dự án đối tác công tư (PPP): Vay lại toàn bộ vốn vay ODA theo quy định pháp luật về cho vay lại vốn vay ODA.

– Đối với chương trình, dự án có khả năng thu hồi vốn toàn bộ hoặc một phần: Cho vay lại toàn bộ hoặc một phần vốn vay ODA từ ngân sách trung ương theo quy định pháp luật về cho vay lại vốn vay nước ngoài của Chính phủ.

– Đối với vốn ODA không hoàn lại, bao gồm cả vốn ODA không hoàn lại gắn với khoản vay, vốn ODA không hoàn lại cho dự án đầu tư, dự án hỗ trợ kỹ thuật (độc lập, chuẩn bị, hỗ trợ thực hiện dự án đầu tư), phi dự án: Áp dụng cơ chế cấp phát toàn bộ.

(Căn cứ Điều 7 Nghị định 114/2021/NĐ-CP)