Án treo và điều kiện được hưởng án treo

Pháp luật hình sự là công cụ hữu hiệu nhất để nhà nước thực hiện việc quản lý  đảm bảo trật tự xã hội. Pháp luật hình sự có những quy định rất nghiêm khắc mang tính chất trừng trị, tuy nhiên không phải vì thế mà nó thiếu đi tình nhân đạo. Một trong những điểm thể hiện tình nhân đạo của pháp luật hình sự đó là quy định về án treo. Khoản 1, điều 65, Bộ luật hình sự 2015 quy định:

“Khi xử phạt tù không quá 03 năm, căn cứ vào nhân thân của người phạm tội và các tình tiết giảm nhẹ, nếu xét thấy không cần phải bắt chấp hành hình phạt tù, thì Tòa án cho hưởng án treo và ấn định thời gian thử thách từ 01 năm đến 05 năm và thực hiện các nghĩa vụ trong thời gian thử thách theo quy định của Luật thi hành án hình sự”

 Thời gian thử thách dài hay ngắn còn phụ thuộc vào tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội, vào các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, và đặc biệt là nhân thân của người phạm tội.

Trong thời gian thử thách, Tòa án giao người được hưởng án treo cho cơ quan, tổ chức nơi người đó làm việc hoặc chính quyền địa phương nơi người đó thường trú để giám sát và giáo dục. Gia đình người bị kết án có trách nhiệm phối hợp với cơ quan, tổ chức, chính quyền địa phương trong việc giám sát, giáo dục người đó. Nếu trong thời gian thử thách là người phạm tội lại phạm tội mới thì Tòa án sẽ buộc họ phải thực hiện bản án “đã cho treo” sau khi đã tổng hợp với bản án của tội mới.

Điều kiện để được hưởng án treo được quy định như sau:

+ Bị xử phạt tù không quá ba năm, tức là bản án mà Tòa án tuyên đối với người phạm tội phải từ ba năm tù trở xuống thì mới có thể được hưởng án treo.

+  Người phạm tội phải là người có nhân thân tốt, chưa bị tiền án, tiền sự, có nơi cư trú rõ ràng

+ Có tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự được quy định tại điều 51 Bộ luật Hình sự 2015

+ Sau khi xem xét, đánh giá các điều kiện trên, Tòa án nhận thấy không cần thiết phải cách ly người phạm tội ra khỏi xã hội mà vẫn có thể cải tạo được

Các quy định về án treo đã góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho những người trót lầm lỡ mà phạm tội, có bản chất tốt, phạm tội thuộc trường hợp ít nghiêm trọng, có nhân thân tốt,…